بهترین فاصله بین دو بارداری

کی بچه‌دار شویم و کی نشویم؟
خیلی اوقات مادرانی را می ‌بینیم، در حالی که هنوز آثار خستگی جسمی و روحی ناشی از زایمان و مراقبت از فرزند اول در چهره‌شان نمایان است، فرزند دوم را باردار می ‌شوند. وقتی فاصله سنی بچه‌ها از یکدیگر کم می شود، والدین توان لازم را برای پرورش کودکان نخواهند داشت. در واقع روش‌های پیشرفته ی تنظیم خانواده این اجازه را به پدر و مادر می‌ دهد که زمان تولد فرزند دوم را به خوبی برنامه‌ریزی کنند.

با تولد فرزند اول، همه از شنیدن این خبر خوشحال و شاد می‌ شوند. این کودک تا ماه‌ها، والدین را سرگرم می‌ کند، طوری که همه شرایط خانه و خانواده با نیازهای کودک تنظیم می‌ شود، اما پس از مدتی مادر و پدر باید تصمیم بگیرند که چه موقع فرزند دوم را به دنیا بیاورند و چه زمانی بهترین وقت برای بارداری دوم است، طوری که هم والدین شرایط مناسب را داشته باشند و هم آرامش کودک اول حفظ شود و نیازهای او اعم از عاطفی و جسمانی به خوبی برآورده شود.

در واقع باید دید که چه زمانی والدین، به خصوص مادر از همه نظر آماده پذیرایی از یک نوزاد دیگر با همان نیازهای کودک اول است؟

خیلی اوقات فاصله زیاد میان فرزندان هم، مشکل‌ساز است. تحقیقات نشان می ‌دهد که فاصله زیاد یا کم میان زایمان‌ها، موجب بروز خطراتی هم برای مادر و هم برای فرزندان می ‌شود.

فاصله نه کم، نه زیاد
جدیدترین مطالعات نشان داده‌اند که فاصله خیلی کم و یا خیلی زیاد میان بچه‌ها موجب بروز مشکلاتی در دومین کودک می‌ شود.

محققان دانشگاه کلمبیا معتقدند که اگر فاصله میان بچه‌ها کمتر از 18 ماه و یا بیشتر از 59 ماه باشد، امکان بروز مشکلات متعدد برای فرزند دوم افزایش می یابد.

اگر فاصله دو بارداری، کمتر از 18 ماه باشد
محققان بر این باورند که اگر فاصله بین بارداری‌ها کمتر از 18 ماه باشد، 40 درصد خطر تولد نوزاد نارس و 61 درصد خطر نوزاد با وزن کم، افزایش پیدا کرده و سن تولد نوزاد هم در 26 درصد موارد کمتر از یک نوزاد طبیعی می‌شود.

اگر فاصله میان بارداری‌ها کمتر از 18 ماه باشد، به ازای هر یک ماهی که این فاصله کوتاه‌تر می ‌شود، خطر تولد نوزاد نارس تا دو درصد و خطر تولد نوزاد با وزن کم تا 3/3 درصد افزایش می یابد.

اگر فاصله بین دو بارداری بیش از 5 سال باشد
از طرف دیگر، اگر فاصله بارداری‌ها بیش از 59 ماه(یا5سال) باشد، خطر تولد نوزاد نارس تا 6/0 درصد و نوزاد با وزن کم تا 9/0 درصد بیشتر می ‌شود. شاید به همین دلایل است که متخصصان زنان و زایمان معتقدند برای فاصله‌گذاری میان بچه‌ها باید عاقلانه تصمیم گرفت. از طرفی اعضای خانواده باید از نظر جسمی، روحی و مالی به وضعیت مناسب‌تری برسند و وقت کافی برای هر بچه بگذارند. اگر این فاصله بسیار زیاد باشد، علاوه بر بروز خطرات جسمی، مادر دچار سالخوردگی و بی‌حوصلگی شده و امکان رشد و پرورش مناسب فرزند جدید را ندارد. ضمن اینکه امکان بروز خطرات ژنتیکی هم در کودک دوم مطرح است.

با تدبیر عمل کنید
تحقیقات و بررسی‌های متعدد فواید فاصله‌گذاری مناسب میان بچه‌ها را کاملا روشن کرده است، چون در این میان نه تنها سلامت جسمی و ذهنی کودک وضع بهتری می یابد، بلکه والدین هم فرصت رسیدگی به بچه‌ها را پیدا کرده و کیفیت زندگی و تکامل کودکان بسیار بهتر و بیشتر می ‌شود.

در بیشتر بررسی‌ها مشخص شده است که وقتی فاصله میان کودکان کمتر از دو سال باشد، احتمال کاهش بهره‌ هوشی در کودک دوم بیشتر از خانواده‌هایی است که فاصله میان بچه‌هایشان بیشتر از دو سال است.

در ضمن وقتی فاصله سنی بچه‌ها از هم بسیار زیاد باشد، امکان برقراری ارتباط و بازی با هم در آنها کم می ‌شود.

البته در بعضی موارد این فاصله‌گذاری‌ها به دلیل بی‌دقتی نیست، بلکه گاهی بارداری ناخواسته اتفاق می‌ افتد و گاهی نیز مادر با روش‌های گوناگونی، نازایی خود را درمان کرده است و می ‌ترسد که با افزایش سن امکان بارداری دوباره در او بسیار کمتر شود، در نتیجه با فاصله کمی بچه دوم را به دنیا می ‌آورد.

سه سوال قبل از اقدام برای بارداری مجدد
1- برای فرزند دوم آمادگی دارید؟

بهتر است 18 تا 23 ماه پس از زایمان اول صبر کنید. فاصله کمتر از 17 ماه خطر تولد فرزند با وزن کم را افزایش می‌ دهد که شاید یکی از دلایل آن، ضعف بدنی مادر و خستگی جسمانی ناشی از زایمان اول باشد. مادر برای رهایی از استرس زایمان اول نیاز به زمان دارد تا دوباره آمادگی و توان خود را به دست آورد. باید مواد غذایی به مقدار کافی به بدن مادر برسد و آنچه از دست داده جبران شود، چرا که در زایمان و بارداری اول، ویتامین‌ها و املاح مهمی مانند آهن و کلسیم برای پرورش کودک از بدن مادر کم شده است.

همچنین زمانی که اولین فرزند شما زیر یک سال یا بالای چهار سال است، زمان مناسبی است که رابطه کودکان با پدر و مادر و اعتماد به نفس در آنها شکل بگیرد.

2- آیا زندگی‌تان به خوبی پیش می ‌رود؟

به این فکر کنید که آیا با وجود فرزند خیلی کوچک قادر خواهید بود با بارداری دوباره کارهای روزمره‌تان را به خوبی انجام دهید؟ آیا می‌ توانید به خوبی از فرزند اول مراقبت کنید و نیازهای جسمی و روحی او را برطرف کنید؟ حوصله بازی‌کردن با او را دارید؟ با وجود این فرزند، شب‌ها خواب راحتی دارید؟ با همسر خود چگونه رابطه‌ای دارید؟ آیا همانند گذشته با هم صحبت می‌ کنید؟ تفریح می‌ کنید یا وقت ندارید از یکدیگر احوال‌پرسی کنید؟ اگر قصد دارید دوباره بچه‌دار شوید، توجه داشته باشید که یک نوزاد همه زندگی شما را تحت تاثیر قرار می‌ دهد و برای رفع نیازهای دو فرزند که فاصله سنی مناسبی ندارند، باید زمان و انرژی زیادی صرف کنید.

این نکته را فراموش نکنید که فرزند اول هم باید به سنی رسیده باشد که بتواند حضور یک تازه وارد را به جمع خانواده بپذیرد.

3- حال جیبتان خوب است؟

همه می‌ دانیم که پول، همه چیز نیست، اما برای رفع نیازهایمان به پول احتیاج داریم. وقتی که کودکی به دنیا می ‌آید، هزینه دیگری به هزینه‌های خانواده اضافه می‌ شود و والدین مجبورند برای رفع نیازهای کودک از قبیل خرید وسایل ضروری، اسباب‌بازی، تغذیه و وسایل بهداشتی هزینه کنند.

بنابراین اگر ناخواسته یا خواسته پیش از پایان دو سالگی کودک اول، نوزاد تازه‌ای متولد شود، فکر کنید که آیا کودک به آنچه برای رشد و تکامل و پرورش خلاقیت لازم دارد خواهد رسید؟ مادر امکانات کافی برای آموزش و خرید لوازم ضروری آموزشی خواهد داشت؟ توجه کنید که با ورود یک نوزاد، والدین مجبورند ساعات بیشتری کار کنند، یا بیشتر پس‌انداز کنند.

توجه کنید که یک نوزاد در امر تربیت و مراقبت، به هزینه نیاز دارد و در صورتی که فرزند دیگری پیش از اتمام دو سالگی فرزند قبلی به دنیا بیاید، والدین مجبورند که ساعات بیشتری کار کنند و این به خستگی آنها می ‌افزاید.

ترجمه: مژگان کریمی

تبیان